Holistik (bütüncül) yaklaşım, çocuğun tüm yönleriyle (zihinsel, duygusal, fiziksel, sosyal ve ruhsal) bir bütün olarak gelişmesini hedefleyen bir eğitim anlayışıdır. Bu yaklaşımda çocuk sadece akademik başarıyla değil, aynı zamanda kendini tanıması, dünyayı anlaması ve yaşam becerilerini geliştirmesiyle de desteklenir. Bu eğitim yaklaşımında;
1. Mekansal Tasarım: Çocuğun Gelişimini Destekleyen Fiziksel Ortam
Öğrenme ortamlarımızda ahşap mobilyalar, yaprak, kozalak, taş, deniz kabuğu vb. dönüştürülebilir materyaller tercih edilirken aynı zamanda su, kum, kil, toprak gibi doğal unsurların yer aldığı duyusal köşeler de bulunmaktadır. Bu ortamlardaki soft renklerin hakimiyeti çocukların gelişimi ve ruhsal dengesi üzerinde önemli ve olumlu etkiler yaratır. Doğanın sunduğu birçok unsurun sınıf alanlarına yansıması çocuğun doğa ile bağını koparmaması adına önemlidir. Bu yüzden sınıf ortamlarında bitkiler, dal parçaları, kozalaklar, taşlar vb. bulunur. Çocukların yaratıcılıklarını geliştirmeleri, kendilerini özgür bir şekilde ifade edebilmeleri, özgüvenlerinin ve bağımsız öğrenme becerilerinin gelişimi için öğrenme alanları önemlidir.
2. Çocuk Merkezli Program
Doğa ve Çevre Temelinde Öğrenme Süreçleri
-Ekosistem Projeleri: Çocukların yağmur suyu toplama, kompost yapma ve bitki yetiştirme gibi uygulamalarla ekosistem farkındalığını artırma çalışmaları yapılır.
-Doğa Gözlemleri: Mevsimlerin değişimini, kuşların göçünü ya da bitkilerin büyüme süreçlerini izleme etkinliklerine yer verilir.
Ekolojik Sorumluluk: Çocuklara atık yönetimini öğretmek için okulda dönüşüm alanları bulunur ve çocukların atıkları doğru yerlere atma sorumluluğunu alması sağlanır.
Permakültür Bahçeleri: Çocukların küçük sebze veya çiçek bahçeleri oluşturarak ekim, sulama ve hasat süreçlerine katılmaları sağlanır.
Sanat ve Yaratıcılık Temelinde Öğrenme Süreçleri
-Doğal Boyalar: Çocuklar ile beraber yapraklardan, sebzelerden, çiçeklerden vb. doğal boyalar üretilir.
-Land Art: Açık havada taşlar, dallar, yapraklar vb. geçici sanat eserleri oluşturulur.
-Doğadan İlham Alan Sanat: Çocukların yaprak baskısı, taş boyama, dallarla heykel yapma gibi doğal malzemelerle sanat çalışmaları yapmaları teşvik edilir.
Bilim ve Keşif Modülü
-Fen Deneyleri: Rüzgarın gücü, suyun buharlaşması veya mıknatısların etkisi gibi günlük hayattan basit bilim deneyleri yapılır.
-Bahçecilik Bilimi: Toprağın yapısı, bitki büyüme döngüleri ve tohumların gelişimi öğretilir.
Duygusal ve Sosyal Gelişim Modülü
-Etkileşimli Hikayeler: Çocukların hikaye boyunca karakterlerin duygularını tartışarak empati geliştirmesi sağlanır.
-Sosyal Projeler: Yerel bir hayvan barınağına yardım toplama veya yaşlılar için çiçek dikme gibi sosyal projeler yer verilir.
- Duygu Haritaları: Çocuklara farklı duyguları tanıtan resimlerle günlük duygu durumlarını ifade etmelerine olanak sağlanır.
Fiziksel Gelişim ve Sağlık Hareket Modülü
- Hareket Temelli Öğrenme: Çocukların motor becerilerini geliştirmek için açık alanlarda serbest oyun, doğa yürüyüşleri, yoga, denge çalışmaları gibi aktiviteler düzenlenir.
- Doğal Materyallerle Etkileşim: Ahşap, taş, kil gibi malzemelerle çocukların el-göz koordinasyonlarını ve dokunsal duyularını geliştirmek hedeflenir.
- Beslenme ve Sağlık Eğitimleri: Çocuklara sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırmak için bahçe atölyeleri ve mutfak atölyeleri basit yemek tarifleri yaptırmak amacıyla atölyeler kurulur.
Zihinsel Gelişim ve Problem Çözme
-Proje Tabanlı Öğrenme: Çocukların merak ettiği bir konu üzerine grup çalışmaları yapılır. Örneğin, “Arılar nasıl bal yapar?” sorusundan yola çıkarak hikayeler, çizimler ve araştırmalar yapılır.
-Keşfetme ve Deneyimleme: Deney atölyeleri kurularak çocukların basit bilimsel deneylerle (örneğin, suyun buharlaşması, mıknatısların çekim gücü) keşfetmeleri sağlanır.
-Açık Uçlu Sorular ve Etkinlikler: Oyunlarda ya da etkinliklerde çocuklara tek bir doğru cevabı olmayan sorular sorulabilir. Örneğin: “Bu taşlarla nasıl bir köprü yapabiliriz?”
3. Ruhsal Gelişim ve Farkındalık
Mindfulness ve Meditasyon: Sabah rutinlerinde kısa meditasyonlar, nefes egzersizleri veya doğa seslerini dinleme etkinlikleri yapılır.
Doğa ile Bağlantı: Çocukların ağaçlarla, bitkilerle veya hayvanlarla özel bağ kurmalarını sağlamak için bireysel ya da grup etkinlikleri düzenlenir.
4. Aile ve Toplum İş Birliği
Holistik (bütüncül) yaklaşıma sahip olan okullarda aile katılımları önemlidir. Aile katılımı, çocuğun eğitim yolculuğunda bir temel taşıdır. Çocuk, hem okulda hem de evde desteklendiğini hissettiğinde, daha mutlu, özgüvenli ve başarılı bireyler olarak yetişir. Eğitimde aile, okul ve çocuğun bir ekip olduğunu unutmamak, çocuğun geleceği için en değerli adımlardan biridir. Bu nedenle ailelerin, çocuklarının öğrenim sürecine aktif bir şekilde katılması, uzun vadeli ve anlamlı bir fark yaratır. Bu sebeple çeşitli planlamalar yapılarak ailelerin süreç içerisine katılımı sağlanır. Şeffaf bir okul olmak için gerekli adımlardan biri de budur. Bunun yanında çocukların toplumla uyum ve iş birliği içerisinde yaşamasına temel oluşturacak çeşitli projeler yürütülür, atölyeler kurulur.
5. Farkındalık Köşesi
Çocukların stresli veya duygusal hissettiklerinde çekilebilecekleri bir “farkındalık alanı” bulunur. Bu alan doğayla bütünleşik, yastıklarla ve bitkilerle donatılmış olabilir.
6. Değerlendirme ve İlerleme Takibi
Dokümantasyon, çocuğun öğrenme sürecini zenginleştiren, onu destekleyen ve öğrenmeyi daha anlamlı hale getiren bir araçtır. Çocuğun gelişimini görünür kılarak hem onun kendini tanımasına hem de çevresindeki yetişkinlerin onu daha iyi anlamasına olanak sağlar. Bu nedenle, çocuğun eğitiminde dokümantasyon süreci, bireysel gelişimi desteklemek ve öğrenmeyi kalıcı hale getirmek için vazgeçilmez bir yaklaşımdır. Bunun yanında aylık aile toplantıları, bireysel görüşmeler, yazılı takip çizelgeleri gibi etkileşim odaklı planlamalarda çocukların gelişimleri ile ilgili paylaşımlar yapılır.
Bu yaklaşım, çocukların bireysel kimliklerini geliştirmelerine, doğaya uyum sağlamalarına ve topluma duyarlı bireyler olarak büyümelerine yardımcı olacaktır.